سهدهه پیش بازیسازان میتوانستند طی یکسال چندین بازی
ساخته و آماده عرضه کنند اما بهمرور زمان و با بالاتر رفتن کیفیت بازیها، هزینههای
ساخت و عرضه هم افزایش یافت. کار به جایی رسید که سازندگان با سابقه، با یک اشتباه
کوچک به دام ورشکستگی میافتادند و کمپانیهای بزرگ سعی کردند با استخدام مشاوران
اقتصادی از ریسکهای بزرگ بپرهیزند. با این حال نه بازیسازان و نه کمپانیهای بازیسازی
نمیتوانند به کل از ریسک دوری کنند. گاهی اوقات این ریسکها جواب میدهد مثل Wii که با وجود ضعف تکنیکی نسبت به رقبایش به فروش ۱۰۱
میلیون نسخهای رسید یا تغییر دوربین GTA که آن را به
یکی از بزرگترین بازیهای تاریخ مبدل کرد؛ گاهی اوقات هم این ریسکها جواب نمیدهد
و شاهد عرضه محصولاتی هستیم که یکتنه سازندگان خود را نابود کردهاند. این مطلب
در مورد دسته دوم است؛ یعنی ریسکهایی که به شکست منجر شدند.
کنسولی که موجب دیسک گردن میشد!
Nintendo Virtual Boy (M1 M2)
افتضاح! این بهترین و کوتاهترین تعریف برای کنسول «ویرچوال
بوی» نینتندو است. محصولی که مثلا قرار بود به اولین کنسول واقعیت مجازی تاریخ بدل
شود اما درنهایت چیزی جز سرافکندگی برای سران کمپانی ژاپنی دربرنداشت. سالها پیش
از ورود هدستهای واقعیت مجازی مثل «آکولوس ریفت»، «وایو» و «پلیاستیشن ویآر»،
این «گانپی یاکویی» بود که ایده یک کنسول سهبعدی متفاوت را مطرح کرد. یاکویی که
با طراحی گیمبوی نام خود را بهعنوان طراحی چیرهدست جاودانه کرده بود، میخواست
با «ویرچوال بوی» نخستین کنسول سهبعدی قابل حمل را در اختیار مخاطبان قرار دهد.
البته «ویرچوال بوی» هیچ شباهتی به ۳DS نداشت و کاربران برای استفاده از آن باید
چشمان خود را داخل محفظه کنسول میکردند منتها «ویرچوال بوی» بیشتر از اینکه به عینکهای
سهبعدی شبیه باشد به شهر فرنگ شباهت داشت، آن هم شهر فرنگی قرمز و سیاه که پس از
دهدقیقه دمار از روزگار چشمانتان درمیآورد. خود کنسول هم طوری طراحی شده بود که
میتوانست آسیبهای جدی به گردن و شانه مخاطبان وارد کند. با اینکه «ویرچوال بوی»
اولین کنسول سه بعدی تاریخ بود اما رنگهای محدودش باعث شد مخاطبان به آن پشت
کنند. نینتندو یک سال از این محصول پشتیبانی کرد اما فروش بد باعث شد تا خیلی زود
خط تولید آن را متوقف کند؛ محصولی که درنهایت به فروش یکمیلیون نسخهای هم نرسید.
اخراج تکستاره
Hideo Kojima (M3 M4 M5)
چگونه یک شرکت حاضر میشود پولسازترین بازیساز خود را
اخراج کند؟ از کونامی بپرسید. چگونه یک شرکت حاضر میشود مشهورترین بازیساز فعلی
جهان را از کار بر کنار کنید؟ از کونامی بپرسید و درنهایت چرا یک شرکت باعث نابودی
بزرگترین مجموعه بازی خود شود؟ باز هم باید از کونامی بپرسید. جدا مشخص نیست
چگونه مدیران کونامی حاضر شدند هیدئو کوجیما را از کار خود به بدترین شکل ممکن
اخراج کنند. سری بازیهای متالگیر که در عین پرفروش بودن یکی از مشهورترین عناوین
صنعت بازی است که کوجیما در آخرین روزهای حضورش در کونامی مشغول ساخت نسخه پنجم آن
بود. از آن بدتر اینکه کوجیما زمانی اخراج شد که علاوه بر «متالگیر۵»، درحال
ساخت نسخه جدید بازی «تپه خاموش» بههمراه «گیرمو دل تورو» کارگردان مکزیکی نامزد
جایزه اسکار و «نورمن ریداس» بازیگر سریال «مردگان متحرک» بود. با این کار نهتنها
متالگیر پدر خود را از دست داد بلکه کونامی فرصت عرضه یک عنوان ترسناک پرفروش و
خبرساز را از دست داد. کونامی بهلطف حضور کوجیما موفق شده بود ۴۹ میلیون نسخه از
«متالگیر» به فروش برساند اما درنهایت کار به جایی رسید که کمپانی ژاپنی شروع به
جاسوسی از کوجیما کرد و حتی به او اجازه حضور در مراسم بهترین بازی سال ۲۰۱۵ را
نداد. البته این اشتباه نابخشودنی کونامی حداقل به نفع سونی تمام شد و حالا کوجیما
درحال ساخت بازی Death Stranding برای کنسول پلیاستیشن۴
است.
وقتی اپل شکست میخورد
Apple Pippin (M6 M7)
برای بسیاری از دوستداران اپل این سوال مطرح است که چرا بزرگترین
کمپانی فعلی جهان قصد ورود به دنیای کنسولهای بازی را ندارد. جدا از دردسرهای این
قسمت صنعت بازی، برای پیدا کردن جواب باید سری بزنیم به تقویم تاریخ و به ۲۰ سال
پیش بازگردیم. زمانی که اپل با همکاری شرکتهای «بندای»، «کتز مدیا» و «میتسوبیشی»
شروع به ساخت و عرضه کنسول «پیپپین» کرد. یکی از اولین کنسولهایی که قابلیت
خواندن سیدی داشت و برای بازی کردن، گوش کردن به موسیقی و تماشای فیلم طراحی شده
بود. با اینکه اپل خود را وارد طراحی کنسول نکرد اما امتیاز طراحی مکینتاش را به
شرکتهای مذکور واگذار کرد و در حقیقت «پیپپین» اولین و آخرین کنسول بازیای بود
که براساس معماری مکینتاش طراحی شده بود. البته این کنسول ۶۰۰ دلاری مشکلات بزرگی
را پیش روی خود میدید. نخست قیمت بالایش بود که کاربران را دلسرد میکرد. دوم اینکه
با وجود پلیاستیشن کمتر کسی حاضر بود روی این محصول سرمایهگذاری کند. در وهله
سوم اپل حاضر نشد روی تبلیغات «پیپپین» سرمایهگذاری کند تا بندای خودش دست به
کار شده و ۹۳ میلیون دلار آن هم در سال۹۶ میلادی خرج هزینههای مارکتینگ کرد.
بندای در ابتدا ۴۲ هزار کنسول را تولید کرد، به امید اینکه با استقبال خوب این تعداد
را افزایش دهد؛ هرچند درنهایت تنها ۱۲ هزار نسخه «پیپین» به فروش رفت. در سال
۱۹۹۷ هم استیو جابز با بازگشت به اپل دستور داد تمامی کلونهای مکینتاش از بین
برود؛ موضوعی که درنهایت باعث مرگ زودهنگام «پیپپین» شد.
تبلت مرگ
uDraw (M8 M9)
در طول تاریخ صنعت بازی استودیوها و کمپانیهای بزرگ و کوچک
فراوانی ورشکست شدند اما هیچچیز تلختر از نابودی شرکتی سابقهدار و مورد حمایت
گیمرها نیست. THQ یکی از بهترین و قدیمیترین کمپانیهای
بازیسازی بود که در طول دوران حیاتش عناوین جذاب فراوانی تولید کرد. افسوس که یک
اشتباه محاسباتی بزرگ کار دست آنها داد تا این شرکت در سال ۲۰۱۲ میلادی به کار
خودش پایان دهد. با اینکه بازیهای THQ نمیتوانستند فروشی
بیش از ۱۰ میلیون نسخه داشته باشند اما وضعیت آنها طوری بود که اگر سودرسان
نبودند ضرر و زیانی هم برای کمپانی در پی نداشتند. مشکلات این شرکت زمانی آغاز شد
که آنها شروع به ساخت و طراحی تبلتهای uDraw کردند. این تبلت ۴ در ۶ به مخاطبان اجازه میداد با
اتصال آن به کنسول شروع به طراحی کنند. با اینکه فروش uDraw برای کنسول Wii
چندان هم بد نبود اما مدیران THQ آنقدر uDraw سفارش داده بودند که ۱٫۵ نسخه از آن روی دستشان باد کند
و ضرری ۱۰۰ میلیون دلاری را روی دست شرکت بگذارد. پس از این شکست، THQ خیلی تلاش کرد تا از این منجلاب خارج شود اما تیرهای آنهای
یکبهیک به خطا رفت. «دارکسایدرز۲» تنها ۱٫۵ میلیون نسخه فروش کرد. عرضه «مترو:
آخرین نور» و بازی South Park چندین ماه به تعویق
افتاد تا درنهایت این کمپانی ۳۰ ساله ورشکست شود.
کسری کریمیطار
هنوز دیدگاهی منتشر نشده است