برای سینمای ایران که دچار فقر بزرگی در زمینه ساخت انیمیشن است آثاری چون «فیلشاه» هر چقدر هم که با نمونه‌‌های خارجی تفاوت داشته باشد اما غنیمت است. با هادی محمدیان؛ کارگردان این فیلم به بهانه اکران این فیلم انیمیشن در سینما به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید.

هر زمان عنوان انیمیشن مطرح می‌شود خیلی از مخاطبان نمونه‌‌های والت‌دیزنی و یا انیمیشن‌‌های مطلوب ژاپنی را در ذهنشان متصور می‌شوند، این در حالی است که اشتیاق و یا خوش‌بینی زیادی نسبت به انیمیشن‌‌های ایرانی وجود ندارد و اساسا میزان تولید آثارمان هم محدود است. چطور شد که با وجود چنین شرایطی ریسک کردید و به سراغ انیمیشن رفتید؟

من و گروه هنر پویا از همان روزی که به سراغ انیمیشن رفتیم می‌دانستیم راه سختی است و عرصه رقابت نابرابری را در پیش داریم به هرحال سینمای انیمیشن ما حدود صد سال از سینما دنیا عقب است و ما با علم به این موضوع عزممان را جزم کردیم تا این کار را آغاز کنیم. سینمای انیمیشن جهان راه خود را پیدا کرده است و یکی پس از دیگری تولیداتش را به مخاطب عرضه می‌کند آن هم نه توسط یک شرکت و کمپانی بلکه حدود صد‌‌ها شرکت در هالیوود به این حوزه اختصاص دارند. ما با وجود این شرایط به حوزه ساخت انیمیشن ورود کردیم و تلاش خود را به کار گرفتیم تا فاصله‌مان را با آن‌ها کم کنیم و به سطح الف دنیا نزدیک شویم. خوشبختانه با ساخت دو اثر «شاهزاده روم» و «فیلشاه» چه به‌لحاظ فیلمنامه و چه به‌لحاظ کیفیت بصری و گرافیک دورخیز خوبی داشتیم. از ابتدا می‌دانستیم ساخت انیمیشن سینمایی در ایران و پیشرفت در این حوزه با تصمیم و تلاش چند نفر میسر نمی‌شود و باید یک گروه بزرگ و یا در اصطلاح کمپانی ایجاد شود تا نتیجه مطلوبی به دست بیاوریم. درنهایت هنر پویا تشکیل شد و در حوزه گرافیک و تولید محتوا از متخصصان این رشته‌‌ها بهره گرفتیم. البته همه چیز محدود به این دو اثر نمی‌شود و در نظر داریم طی ده سال آینده ده انیمیشن با ساختی مطلوب راهی پرده عریض سینما کنیم.

چه نوع کاستی‌‌هایی بیشتر در این عرصه گریبان ما را گرفته است؟

ما در حوزه تکنولوژی و سخت‌افزاری با جهان فاصله محسوسی داریم. منظورم بحث نرم‌افزاری و نیروی انسانی نیست چرا که از جهت نیروی متخصص چیزی کم نداریم و خوشبختانه بچه‌‌های بااستعدادی در این حوزه فعالیت می‌کنند کما این‌که ایرانیان زیادی در کمپانی‌‌های انیمیشن جهان مشغول هنرنمایی هستند. ما به لحاظ نرم‌افزار غنی هستیم اما از نظر سخت‌افزاری مشکلات و کاستی‌‌هایی داریم که رفع این کاستی‌‌ها و مشکلات سخت‌افزاری نیاز به هزینه‌‌های گزافی دارد. در دنیا برای ساخت یک انیمیشن سینمایی حداقل حدود صدمیلیون دلار هزینه لازم است، حتی انیمیشنی که این اواخر توسط ساخته شده است بالغ بر ۲۰۰میلیون دلار هزینه برداشته است. به هر حال ما برای ساخت آثارمان و کیفیت بصری هر چه بهتر و رقابت با نمونه‌‌های جهانی نیاز به این تکنولوژی داریم اما متاسفانه با کاستی‌‌هایی در این حوزه روبه‌رو هستیم.

فارغ از مشکلات سخت‌افزاری، نوع برخورد مخاطب با سینمای انیمیشن ایران را چطور می‌بینید؟

انیمیشن به گونه‌ای نماینده سینمای کودک و نوجوان است و چون در این سال‌‌ها سینمای کودک دچار مشکلاتی بوده این مسائل گریبان ما را نیز گرفته است. ما جدا از این‌که تلاش می‌کنیم با با انیمیشن‌‌های خارجی رقابت کنیم و جایگاه خود را به دست بیاوریم باید جای خود را در بین مخاطب پیدا و نگاه‌‌ها را متوجه سینمای کودک کنیم. متاسفانه در سال‌‌های اخیر سینمای کودک به‌شکل گذشته وجود ندارد و تقریبا از بین رفته است. دیگر مطالبه‌ای از سوی کودکان و نوجوانان برای رفتن به سینما نیست چرا که تجربه‌شان در این باره بسیار محدود است. ما باید مخاطب را برای آمدن به سینما و تماشای انیمیشن ترغیب کنیم از طرفی باید او را راضی نگه داریم و این کار دشواری است زیرا به سبب تماشای نمونه انیمیشن‌‌های خارجی و دیدن آثار خوب و باکیفیت از شبکه‌‌های تلویزیونی تماشاگر ما ذائقه غنی و توقع بالایی دارد و هر محصولی را نمی‌پذیرد. اما از همه این‌ها سخت‌تر ارتباط با طیف مخاطبی است که کار ما دارد. مخاطب ما مخاطب بی‌رحمی است و هیچ‌گونه ملاحظه‌ای ندارد. بعضا اولین باری است که به سینما آمده و با پرده عریض سینما و تاریکی موجود در آن فضا مواجه می‌شود و نگه داشتن او روی صندلی و مجاب کردنش برای تماشای قصه ما روی پرده، کار بسیار بسیار سختی است. ما تلاش خود را می‌کنیم و در حال تجربه‌اندوزی هستیم اما خوشبختانه استقبال از دو انیمیشن ساخته‌شده نشان می‌دهد که تا حدی موفق بودیم.

جذب سرمایه برای ساخت آثار هنری سخت است، این اتفاق می‌تواند در ساخت انیمیشن هم دشوارتر باشد چرا که گونه مهجوری است و برای سرمایه‌گذار هم به‌نوعی ریسک است، طی این مسیر برای «فیلشاه» چطور بود؟

اطلاعات دقیقی درخصوص این حوزه ندارم و به نظرم بهتر است با تهیه‌کننده اثر صحبت کنید اما فقط می‌توانم بگویم که انیمیشن هم گونه‌ای از سینماست، سینما هم یعنی مخاطب و سرگرمی. ما همواره در تلاشیم اثری جذاب و سرگرم‌کننده بسازیم و امیدوارم بتوانیم هزینه‌‌هایمان را از طریق گیشه و مخاطب و به‌صورت مستقیم تامین کنیم. به نظرم اگر این چنین باشد هم برکت آن بیشتر بوده و هم همه چیز بر مدار سازوکار درست سینما چرخیده است. این اتفاقی است که در تمام دنیا می‌افتد. سرمایه‌‌های شخصی باعث ساخت اثری می‌شود و فیلمساز تلاش می‌کند که کار آنقدر جذاب باشد تا هزینه‌‌ها از طریقه گیشه جبران شود.

چرا «فیلشاه» را برای عید اکران کردید؟ به همان اندازه که میزان مخاطب در عید گسترده‌تر است رقابت میان آثار حاضر هم شدید‌تر است؟

ما در تمام این سال‌‌ها در

سبد اکران نوروز فیلم‌های اجتماعی، کمدی و… داشتیم اما همیشه مخاطب کودک و نوجوان فراموش شده است. به نظرم واقعا حیف بود که ام

کان سینما رفتن برای کودکان در ایام عید وجود نداشته باشد و یا محدود شود. به نظرمان آمد که «فیلشاه» می‌تواند سبد سینمایی نوروز را کامل کند به همین دلیل آن را در ایام عید اکران کردیم از طرفی عرصه رقابت ما به جهت طیف مخاطب مان با سایر فیلم‌ها تفاوت دارد.

ملیکا مومنی راد