فیلم مستند «برسد به دست آقای بنان» ساخته زهره محقق این روزها در گروه
هنر و تجربه اکران است، این مستند گفت و گو محور به زندگی شخصی و هنری استاد
نامدار و خلاق آواز ایران، غلامحسین بنان می پردازد. با زهره محقق کارگردان این
فیلم به گفت و گو نشستیم که درادامه می خوانید.

چطور شد که
فیلم مستند «برسد به دست آقای بنان» شکل گرفت؟ جایی خواندم گفته بودید این فیلم
پایان نامه دانشگاه شما بوده است!

فیلم «برسد
به دست آقای بنان» پایان نامه دانشگاهی من بود. شاید چیزی که می گویم خودزنی به
حساب بیاید اما من در آن زمان خیلی به موسیقی ایرانی و استاد بنان علاقه نداشتم.
بر حسب یک اتفاق دیر به جلسه ای رسیدم و موضوع استاد بنان به اجبار به من رسید و
ناچار شدم روی موسیقی او تمرکز بیشتری کنم و با همسرشان پری خانم صحبت کنم. تمامی
این اتفاقات زمینه ساز شد تا من واقعا به زندگی و موسیقی استاد بنان علاقه مند شوم
و با عشق پایان نامه خود را بسازم.

کمتر پیش می
آید یک فیلمی که پایان نامه دانشگاهی است به اکران برسد، چطور این اتفاق برای فیلم
تان افتاد؟ به نظرم تا حدی خوش اقبالی شما بوده است!

من
این فیلم را در سال ۹۲ ساختم و حالا پس از گذشت ۵ سال فیلم به اکران رسیده است. در
خصوص اینکه شما می گویید شاید هر فیلم پایان نامه ای چنین اقبالی نداشته باشد که
به اکران برسد باید بگویم که من برای این کار خیلی زیاد تلاش کردم و به نظرم اگر
بقیه دوستان نیز به همین اندازه تلاش کنند حتما می توانند فیلم هایشان را اکران
کنند. به اضافه اینکه موضوع من موسیقی و زندگی استان بنان بود و از آنجایی که
استاد بنان در موسیقی ما یک برند به حساب می آید به همین سبب، من در این مسیر ناخودآگاه چند قدم جلوتر از بقیه قرار گرفتم.

یعنی نام
استاد بنان و فوکوس روی زندگی او یک برگ برنده برای مستند شما بود!

نمی
دانم به طور مشخص چه جوابی بدهم شاید بهتر باشد مدیران گروه هنر و تجربه در این
باره پاسخ بدهند اما این اتفاق طبیعی است، از آنجایی که ما جامعه نوستالژی پروری
داریم از تاثیر نام آقای بنان در جهت اکران این اثر نمی توان ساده گذشت. اما باز
هم می گویم اکران این فیلم اصلا کار ساده ای نبود. سال ۹۳ یا ۹۴ بود که این فیلم
را به گروه هنر و تجربه دادم و حالا بعد از گذشت چند سال به اکران رسیده است.

اغلب مستند
هایی که ساخته می شوند گفت وگو محور هستند مستند شما نیز به همین شکل است، برای
اینکه کمی از این ساختار تکراری فاصله بگیرید تمهیدی اندیشیدید؟

برای
رسیدن به جواب سوال های خودم مستند «برسد به دست آقای بنان» را ساختم البته از
طرفی چون در آن زمان هنر و تجربه آنقدر پا نگرفته بود مطلقا به این فکر نمی کردم
که قرار است این فیلم اکران شود. در واقع این مستند را برای دل خودم و نه برای
اکران ساختم. این فیلم یک اثر کامل درباره بنان نیست بلکه در این فیلم زندگی بنان
از نگاه من روایت می شود. این مستند گفت و گو محور است اما برای اینکه کمی متفاوت
تر باشد ماجرای نامه ای که برای استاد بنان نوشته می شود و گفت و گو با گروه دنگ
شو یک گروه موسیقی امروزی را وارد آن کردم. البته اگر سراغ گروه موسیقی دنگ شو
رفتم کاملا به فراخور موضوع مورد بحث در فیلم و برای یافتن پاسخ سوالم بوده است و
فکر می کنم یکی از دلایل اینکه مخاطبان از سنین مختلف با این فیلم ارتباط برقرار
کردند همین تنوع در مصاحبه شوندگان فیلم بوده است.

نگاه گروه
هنر و تجربه و توجه آن به فیلم های مستند را چطور می بینید؟

از
آنجایی که ما در ایران برای ارائه و نمایش فیلم مستند، جایی به جز هنر و تجربه
نداریم در نتیجه نمی توانیم آن را با جای دیگر مقایسه کنیم و به این برسیم که خوب
است یا بد. به نظرم هنر و تجربه فرصت و مجال خوبی برای نمایش برخی فیلم ها و به
خصوص آثار مستند ایجاد کرده است اما همچنان جا دارد تا با جلب حمایت از سوی وزارت ارشاد
و نهاد های مربوطه دامنه فعالیت خود را بیشتر کند. یکی از نقاط ضعف گروه هنر و
تجربه همین است که فیلم هایش در تعداد محدودی از شهر های ایران مثل تهران، مشهد،
بابل، کرمان، شیراز و… اکران می شود و شهرهای دیگر جز دایره اکران آثار گروه هنر
و تجربه نیستند.

بازخورد
تماشاگران تا به امروز چطور بوده است؟

خوشبختانه
بازخورد ها تا به امروز که ۵ هفته از شروع اکران فیلم گذشته، خوب بوده است. و حتی
در هفته سوم ما در سینماهایی چون فرهنگ، کوروش سانس فوق العاده داشتیم.

شما به جز مستند «برسد به دست آقای
بنان» در حوزه موسیقی مستند دیگری کار کردید و دو مستند ورزشی ساختید. ظاهرا به دو
حوزه موسیقی و ورزش تعلق خاطر بیشتری دارید!

حوزه
علاقه هایم بسیار متنوع است اما دلیل اینکه به سراغ استاد بنان رفتم، چرایی
ماندگاری او و رسیدن به جواب این سوال بود. در خصوص مستند تیم ملی والیبال نیز
همین طور، برایم سوال بود که چطور والیبال ما به اوج رسید و بعد به یکباره افت
کرد؟ همین سوال زمینه ساز شکل گیری این مستند شد. در واقع من به دنبال پاسخ سوال
های خودم هستم. دامنه علاقه هایم بسیار وسیع است اما همواره برای دادن پاسخ به
سوالاتم به دنبال ساخت یک فیلم مستند می روم به همین دلیل است که می گویم مستند
هایم اول برای خودم و بعد برای مخاطب ساخته شده است.

چه در حوزه
داستانی و چه در حوزه مستند آثاری که در رابطه با دنیای موسیقی است بسیار کم هستند
در صورتی که در جهان فیلم های شاخص بسیاری در این باره ساخته شده ، چرا در ایران
آثار محدودتری تولید شده است؟

اتفاقا
این سوال خود من نیز بود، زمانی که می خواستم این فیلم را بسازم رفتم به دنبال
فیلم هایی که درباره استاد بنان تا به حال ساخته شده، اما در کمال تعجب دیدم به جز
چند گزارش که مربوط به برنامه های تلویزیونی و رادیویی بوده، هیچ چیز دیگری درباره
بنان ساخته نشده است. به هر حال سی سال است از مرگ او می گذرد و بنان یک شخصیت مهم
در موسیقی کشور ما بوده، اما با این وجود دیدم هیچ قدمی در این چند سال برداشته
نشده است. این اتفاق درباره اساتید مهم دیگر حوزه موسیقی نیز افتاده و من فکر می
کنم علت آن شاید بازخورد و عکس العمل مدیران مربوطه است.

یعنی یک
گاردی ازسوی مسئولان وجود دارد!

بله
این گارد وجود دارد مخصوصا در خصوص موسیقی دانان قدیمی تر، فکر می کنم شاید یکی از
دلایل اینکه مستند ساز ها خیلی به سراغ این حوزه نمی روند همین مسئله باشد.

ملیکا
مومنی راد